Co to jest GDR?

GDR to certyfikat poświadczający prawo inwestora do otrzymywania wszystkich korzyści płynący z posiadania konkretnych akcji pojedynczej spółki, ale bez potrzeby kupowania tych akcji. GDR-ami można handlować na rynkach publicznych dokładnie tak samo, jak handluje się zwykłymi akcjami.

GDR to skrót od Global Depositary Receipt, co można przetłumaczyć jako “globalne papiery wartościowe” lub bardziej dosłownie „globalne pokwitowanie zdeponowania”.

Etymologia sformułowania wywodzi się wprost ze sposobu działania GDR-a. Emitent, najczęściej duży bank inwestycyjny, nabywa bowiem na macierzystej zagranicznej giełdzie oryginalne akcje, a następnie deponuje je na rachunku maklerskim u depozytariusza i emituje pokwitowania poświadczające prawa do posiadana zdeponowanych akcji. Pokwitowania (GDR-y) są następnie włączane do obiegu na rynku publicznym i handluje się nimi w ten sam sposób, co akcjami.

GDR-y wypłacają dywidendy takie same, jak macierzyste akcje. Trzeba jednak zaznaczyć, iż w większości przypadków przez amerykańskich brokerów zatrzymywany jest podatek u źródła od dywidendy z GDR-ów na zagraniczne spółki, który to podatek często wynosi 15-30%.

Koszt utrzymania GDR-a na rachunku maklerskim inwestora wynosi zazwyczaj około dwóch lub trzech centów rocznie za jedną jednostkę, a zatem jest on marginalny.

Amerykańskimi odpowiednikiem GDR-ów są ADR-y (American Depositary Receipt).

Korzyści z inwestowania w GDR-y

Dzięki GDR-om indywidualny inwestor otrzymuje możliwość zainwestowania w spółki z trudnodostępnych światowych giełd, do których nie ma łatwego i bezpośredniego dostępu. Instytucjonalnym graczom, takim jak banki, o wiele łatwiej ten dostęp uzyskać, stąd idea skupowania przez banki takich akcji i wystawiania na nie certyfikatów własności, którymi można bez przeszkód handlować na zachodnich rynkach publicznych.

Przed inwestorem posiadającym wyłącznie jedno konto brokerskie z dostępem do giełdy w Nowym Jorku, Londynie czy Frankfurcie, GDR-y momentalnie otwierają więc możliwość do inwestowania w niemal siedemdziesięciu innych krajach, z których obecnie pochodzą notowane na rynku GDR-y.

Tak duże spektrum umożliwia przeprowadzenie dywersyfikacji portfela inwestycyjnego i pozwala na wybór nieskorelowanych ze sobą spółek z najdalszych zakątków świata.

Mechanizm działania i bezpieczeństwo

Inwestycja w GDR w zastępstwie rzeczywistych akcji jest w pełni bezpieczna, ponieważ każdy wyemitowany GDR wspierany jest przez rzeczywiste akcje z lokalnej giełdy, które znajdują się na rachunku u depozytariusza. Akcje oddzielone są od majątku emitenta i nie wchodzą w skład jego masy upadłościowej.

GDR-y notowane i wyceniane są w czasie rzeczywistym na giełdzie, a ich kurs zależy od kursu instrumentu bazowego, na który te GDR-y zostały wystawione.

W praktyce, w trakcie dnia handlowego, kurs GDR-a może jednak nieco różnić się od ceny akcji, na którą został wystawiony. Dzieje się tak choćby z chwilowego zwiększonego popytu i podaży na GDR-y albo z uwagi na różnice czasowe. Kurs akcji na giełdzie w Sajgonie mógł zamknąć się na danym poziomie, jeszcze zanim otworzyła się giełda w Nowym Jorku, na której przez cały dzień będzie potem trwał handel GDR-em w oderwaniu od giełdy macierzystej. Jednak te dysproporcje są dość szybko wyrównywane przez arbitrażystów.

GDR-y mogą być sponsorowane lub niesponsorowane. W pierwszym przypadku bank emitent współpracuje z zarządem czy z właścicielami danej spółki i wspólnie przeprowadzają emisję GDR-ów kupując akcje bezpośrednio od firmy. W przypadku GDR-ów niesponsorowanych, bank dokonuje całej procedury na własną rękę, nabywając macierzyste akcje na lokalnej publicznej giełdzie bez porozumienia z zarządem. W praktyce nie ma to jednak większego znaczenia.

Przelicznik akcji rzeczywistych względem GDR-a rzadko kiedy wynosi 1:1. Czasem jest to 1:5, a czasem 30:1. To, ile faktycznych akcji ukrytych jest w jednym GDR zależy od nominalnej ceny danych udziałów. Emitenci starają się po prostu, aby w ujęciu dolarowym cena GDR-a nie wynosiła, np. 0.10 USD, ani 5000 USD, bo w pierwszym przypadku pojawią się zbyt duże wahania procentowe, a w drugim płynność będzie niska z uwagi na wysoką barierę wejścia dla indywidualnego inwestora. Dlatego też czasem jeden GDR odpowiada za jedną akcję macierzystą, a czasem za pięć akcji z lokalnej giełdy.

Ryzyko walutowe inwestowania w GDR

W przypadku GDR-ów występuje duże ryzyko walutowe, które może zadziałać na korzyść lub niekorzyść inwestora.

W związku z tym, że ADR-y są kwotowane w dolarach amerykańskich, a GDR-y w euro czy w funtach brytyjskich (podczas gdy akcje na macierzystych giełdach rozliczane są w walutach lokalnych), to musi powstać tu dodatkowe ryzyko zmiany wartości waluty, które wpływa na kurs ADR-a/GDR-a.

Więcej o ryzyku walutowym można przeczytać na stronie ADR.