Ex-Dividend (także ex-date) to pierwszy dzień, w którym dane akcje handlowane są na giełdzie po niższym kursie uwzględniającym odcięcie dywidendy. Osoba, która kupi akcje w dniu ex-dividend lub po tym dniu, nie będzie już uprawniona do otrzymania najbliższej dywidendy.
Wyznaczenie konkretnego terminu ex-date zależy od harmonogramu ustalonego przez zarząd spółki i data ta jest inna dla poszczególnych akcji.
Harmonogram wypłaty dywidendy
Typowo na dzień po ex-date przypada tzw. record day, w którym sprawdzana jest lista aktualnych akcjonariuszy firmy uprawnionych do otrzymania dywidendy.
Wraz z podjęciem przez spółkę giełdową decyzji o wypłacie dywidendy pojawia się jednak kilka dodatkowych nieprzekraczalnych terminów istotnych z punktu widzenia osoby nabywającej akcje.
- Declaration date – dzień, w którym zarząd firmy ogłasza wysokość i termin wypłaty dywidendy. To jest dzień, w którym kurs akcji potrafi zmieniać się bardzo gwałtownie w zależności od tego, czy dywidenda jest wyższa czy niższa niż spodziewali się inwestorzy.
- Ex-date – dzień, na który najpóźniej akcje muszą zostać zaksięgowane na rachunku inwestora, aby był on uprawniony do otrzymania dywidendy.
- Record date – dzień, w którym spółka sprawdza, kto jest jej akcjonariuszem. Record day przypada na jeden dzień roboczy po ex-date.
- Payment date – dzień, w którym dywidenda wypłacana jest na rachunki maklerskie akcjonariuszy, nawet jeśli do czego czasu pozbyli się oni już swoich akcji.
Kiedy należy kupić akcje, żeby otrzymać dywidendę?
Aby otrzymać dywidendę, inwestor musi posiadać zaksięgowane akcje na swoim rachunku na dzień przed record date, a więc powinien kupić je najpóźniej na dzień roboczy przed ex-date.
Przesunięcie terminu wynika ze sposobu rozliczania transakcji przez tzw. clearing house, który zakup akcji poprzez platformę brokerską w rzeczywistości księguje dopiero po zakończeniu dnia roboczego.
Załóżmy, że akcje XYZ posiadają swój ex-date przypadający na piątek 22 maja. Record date wypada jeden dzień roboczy później, czyli w poniedziałek 25 maja. Inwestor, który chce mieć pewność, że tego dnia będzie widniał w księdze akcjonariuszy i zostanie uprawniony do otrzymania dywidendy, powinien więc dokonać transakcji zakupu najpóźniej w czwartek 21 maja.
Taka czwartkowa transakcja zostanie bowiem technicznie rozliczona i zaksięgowana dzień później, czyli w piątek 22 maja, a więc w ex-date. Dzięki temu inwestor pojawi się w poniedziałek 25 maja widoczny jako aktualny akcjonariusz spółki, którym formalnie został w piątek, pomimo dokonania transakcji w czwartek.
W rzeczywistości pojedynczy inwestorzy nie posiadający więcej niż 5% udziałów w spółce nie widnieją w jej księgach jako oddzielni akcjonariusze, lecz rola ta przypada brokerom pośredniczącym w transakcjach. Nie zmienia to jednak mechanizmu działania i dystrybuowania dywidendy.
Konsekwencje podatkowe i redukcja kursu akcji
Teoretycznie może się wydawać, że dzień przed ex-date jest najlepszą chwilą na zakup akcji, ponieważ wtedy świeżo upieczony akcjonariusz od razu przywitany zostaje wypłatą dywidendy, która pojawia się na jego rachunku brokerskim. W rzeczywistości jednak okresy tuż przed wypłatą dywidendy to najgorszy czas na zakup akcji.
Po pierwsze system giełdy działa w ten sposób, że w dniu ex-date kurs akcji zostaje zredukowany o wysokość wypłaty dywidendy (pomniejszonej o podatek). Jeśli więc spółka wypłaca 10$ dywidendy, a 21 maja, na dzień przed ex-date, akcje kosztowały 100$, to 22 maja, czyli pierwszego dnia ex-dividend kurs akcji automatycznie otworzy się w okolicach poziomu 91.50$. Nazywamy to odcięciem dywidendy.
Nowa niższa cena otwarcia uwzględni bowiem to, że od tego momentu, kupując akcje, nowi inwestorzy nie otrzymają już prawa do dywidendy, a zatem z ich punktu widzenia akcje są warte mniej o wysokość dywidendy (10$) zredukowanej o podatek (1.5$), który będą musieli zapłacić „starzy” akcjonariusze otrzymujący dywidendę.
Mechanizm odcięcia dywidendy działa w ten sam sposób na każdej giełdzie i na każdej spółce, która nie wypłaca więcej niż 25% dywidendy. Gdyby było inaczej, to żaden inwestor nigdy nie chciałby sprzedawać i pozbywać się swoich akcji tuż przed wypłatą dywidendy. De facto więc na kilka dni wcześniej handel na danych akcjach zamarłby zupełnie.
Drugą konsekwencją kupowania akcji tuż przed wypłatą dywidendy jest negatywny skutek podatkowy. Załóżmy, że inwestor kupił jednak akcje w piątek 21 maja za 100$, po czym 22 maja (ex-date) kurs został zredukowany do 91.50$. Kilka dni później inwestor otrzymuje dywidendę w wysokości 10$ na akcję. Od tej dywidendy pobrany zostanie obligatoryjny podatek u źródła w wysokości 15%.
Tak więc będziemy tu mieli do czynienia z sytuacją, w której inwestor na akcjach posiada cały czas niezaksięgowaną stratę, a mimo tego już w tym momencie musi pokryć jakieś zobowiązanie podatkowe od zaksięgowanego zysku z dywidendy.