Co to jest dark pool?
Dark poole to prywatne giełdy prowadzone przez duże instytucje finansowe służące do aranżowania transakcji akcyjnych pomiędzy własnymi klientami bez potrzeby korzystania z usług giełd publicznych. Obrót na własnych dark poolach zapewnia niższe koszty i utrzymanie wolumenu transakcji w tajemnicy.
Narodziny dark pooli
Pierwsze dark poole powstały na początku lat osiemdziesiątych, kiedy amerykańska komisja do spraw giełd umożliwiła brokerom i bankom inwestycyjnym aranżowanie transakcji pomiędzy własnymi klientami.
Z punktu widzenia instytucji było to o wiele bardziej atrakcyjne niż korzystanie z pośrednictwa giełd publicznych wymuszających wtedy uiszczanie wysokich prowizji i przy konieczności ujawniania w publicznym arkuszu liczby sztuk akcji przeznaczonych na sprzedaż czy na zakup.
Okiem detalicznego inwestora umieszczenie swojego zlecenia w widocznym arkuszu giełdy nie stanowi problemu, ale klientami banków inwestycyjnych są zazwyczaj duzi gracze, którzy za wszelką cenę próbują uniknąć poinformowania całego świata o tym, że próbują kupić właśnie pakiet stu tysięcy akcji danej spółki. Pojawienie się takiego zlecenia w publicznym arkuszu błyskawicznie wywołało by bowiem spekulacyjne wzrosty na cenie danych walorów.
Z korzyści płynących z zawierania transakcji na prywatnych giełdach wkrótce zaczęły korzystać nie tylko banki inwestycyjne, ale też wszyscy inni więksi gracze, tacy jak fundusze emerytalne, pracownicze czy hedgingowe, bo to pomagało im ominąć opłaty giełdowe i ukryć swoje działania.
Dark poole dzisiaj
W obecnych czasach każda większa instytucja finansowa powiada już swój własny dark pool. Goldman Sachs prowadzi handel na prywatnej giełdzie Sigma X, Morgan Stanley na MS Pool, a klienci Bloomberga na Bloomberg Tradebook. Obecnie w USA funkcjonuje ponad 50 różnych dark pooli prowadzonych przez prywatne instytucje.
Niektóre dark poole wcale zresztą nie są już takie sekretne i niedostępne, ponieważ coraz częściej brokerzy detaliczni podpisują umowy o współpracy z operatorami prywatnych giełd, przez co nawet małe zlecenia indywidualnych osób potrafią być automatycznie skierowane i rozliczone na dark poolu, jeśli cena oferowana na nim jest akurat lepsza niż cena NBBO.
Swoje własne dark poole prowadzą też firmy zajmujące się handlem HFT, takie jak Getco czy Knight, ale na te parkiety indywidualni inwestorzy zazwyczaj nie mają bezpośredniego wstępu.
Coraz częściej pojawiają się jednak informacje o tym, że brokerzy podpisują umowy z firmami zajmującymi się handlem wysokich częstotliwości i kierują zlecenia swoich klientów do rozliczenia nie przez clearing house współpracujący z publiczną giełdą, lecz właśnie przez prywatny parkiet należący do największych tuz HFT.
Dopóki tylko na prywatnych giełdach istnieje możliwość rozliczenia zlecenia po lepszej cenie lub z niższą prowizją niż na rynku publicznym, nikt jednak nie powinien przeciwko temu protestować.