Co to jest clearing house?

Clearing house (dom rozliczeniowy) to instytucja, która pośredniczy w zawieraniu transakcji pomiędzy inwestorami na rynku finansowym. Jego rolą jest zapewnić, aby proces transferu aktywów i środków pieniężnych pomiędzy obiema stronami transakcji przebiegał bez zakłóceń. 

Cel istnienia clearing house’ów

Najważniejszą rolę clearing house’y spełniają na rynku kontraktów terminowych i opcji, gdzie po zawarciu pierwotnej transakcji z odroczonym terminem płatności i dostawy, musi istnieć jakaś instytucja nadzorująca i gwarantująca, że zobowiązania wynikające z zawarcia kontraktu zostaną wypełnione. 

W rzeczywistości to clearing house jest pośrednikiem, gwarantem i niejako formalną stroną transakcji pomiędzy kupującym i sprzedającym kontrakt opcyjny czy kontrakt terminowy. 

Clearing house odpowiada za zablokowanie na koncie osoby wystawiającej kontrakt odpowiedniego depozytu (tzw. margin) i za pilnowanie, aby wartość konta i gotówki nie spadła poniżej tego poziomu. W ten sposób osoba nabywająca kontrakt jest pewna, że drugą stronę transakcji będzie zawsze stać na to, aby w późniejszym terminie z tego kontraktu się wywiązać.

Bez domów pośredniczących i rozliczających zawarte kontrakty nie mógłby istnieć handel pomiędzy różnymi klientami różnych brokerów, ponieważ giełdy publiczne służą wyłącznie jako forma tablicy ogłoszeniowej, na której wyświetlane są aktualne oferty Bid/Ask. W rzeczywistości jednak giełdy nie zajmują się rozliczaniem zawartych transakcji ani ich nie nadzorują. Robią to współpracujące z nimi clearing house’y. 

Clearing house a rola brokera

Błędne jest powszechne przekonanie, że w handlu pomiędzy klientami pośredniczą brokerzy. Składając zlecenie w obrębie jednego dnia poprzez brokera w rzeczywistości dopiero na koniec dnia broker wysyła cały zestaw zawartych zleceń do domów rozliczeniowych, z którymi współpracują dane giełdy i dopiero domy rozliczeniowe dokonują księgowania zawartych transakcji, stając się przy okazji ich gwarantem. 

Dlatego formalne zaksięgowanie jakiegokolwiek zakupu czy sprzedaży instrumentu finansowego następuje najczęściej w systemie D+1 lub D+2, czyli najwcześniej dopiero kolejnego dnia po dokonaniu transakcji.

Zdarza się jednak, że brokerzy sami uzyskują licencję domów rozliczeniowych i są w stanie zapewniać szybsze księgowanie transakcji swoim klientom bez potrzeby korzystania z podmiotów zewnętrznych. 

Znaczenie z punktu widzenia inwestora

Najważniejsze praktyczne znaczenie dla detalicznego inwestora ma to, że zawierając jakąkolwiek transakcję na rynku derywatów, czy to na opcjach czy kontraktach futures, istnieje stuprocentowa pewność, że druga strona tej transakcji się z niej wywiąże. 

Rolą clearing house jest bowiem zabezpieczyć odpowiednie środki na rachunku inwestora pod postacią tzw. margina i pilnować, aby przez cały czas trwania transakcji pozostawała na jego koncie odpowiednia nadwyżka w formie depozytu mogącego pokryć potencjalne straty. 

Dzięki temu inwestorzy mogą spać spokojnie posiadając w portfelu kontrakty otwarte nawet na skrajnie mało płynne aktywa. Clearing house zawsze zagwarantuje bowiem, że nawet one zostaną wykonane w dniu wygasania kontraktu lub wcześniej, jeśli kupujący sobie tego zażyczy.