Alpha to wskaźnik mówiący o tym, o ile wyniki danego instrumentu finansowego czy funduszu inwestycyjnego zachowują się lepiej lub gorzej od całego rynku. Alpha może być dodatnia lub ujemna i wyrażana jest w punktach procentowych.
Alpha najczęściej jest traktowana jako miara umiejętności indywidualnego inwestora czy zarządzającego funduszem do tego, żeby pokonać szeroki rynek i pobić tzw. benchmark.
Idea rynku efektywnego
Jedna z nagrodzonych Noblem popularnych teorii giełdowych zakłada, że rynki giełdowe przez większość czasu pozostają efektywne. To oznacza, że giełda jako całość zachowuje się tak, jak powinna, uwzględniając wszystkie dostępne informacje wpływające na decyzje podejmowane przez ogół inwestorów.
Mówiąc inaczej, teoria ta zakłada, że wszystkie dostępne informacje w każdym dowolnym momencie zdyskontowane są już w cenach akcji, dlatego nie istnieje możliwość, aby pojedynczy inwestor regularnie był w stanie osiągać wyniki lepsze niż wynik całego rynku, czyli tzw. benchmark.
Każdy, kto interesuje się światem inwestycji wie jednak, że teoria a praktyka to dwie zupełnie różne rzeczy i istnieją osoby czy fundusze, które konsekwentnie osiągają wyniki lepsze niż szeroki rynek.
Tutaj do gry wchodzi właśnie wskaźnik Alpha, który pozwala zmierzyć i określić różnicę pomiędzy wynikami całego rynku (benchmarku) i pomiędzy wynikami poszczególnego inwestora, funduszu czy konkretnego instrumentu finansowego.
Przykład wskaźnika Alpha
Jeśli za benchmark rynku amerykańskiego przyjąć indeks S&P 500, który danego roku wzrasta o +10%, to każdy wynik funduszy czy pojedynczego aktywu przekraczający 10% będzie oznaczał osiągnięcie dodatniej Alphy, a każdy wynik poniżej 10% oznaczałby osiągnięcie ujemnego poziomu Alpha.
Gdyby fundusz akcyjny wypracował w danym roku zysk w wysokości 15%, oznaczało by to Alpha na poziomie +5.00, czyli wynik o pięć punktów procentowych wyższy niż wynik benchmarku. Gdyby fundusz w tym samym okresie wypracował zysk +6.50%, oznaczało by to Alpha -3.50, a więc wynik o trzy i pół punktu procentowego gorszy niż benchmark.
Interpretacja i zastosowanie
Wskaźnik Alpha jest lepszą miarą osiągów danego funduszu czy konkretnego inwestora niż podawanie zysków w ujęciu procentowym, ponieważ duży stopień korelacji pomiędzy aktywami giełdowymi sprawia, że większość akcji ma tendencję do tego, aby rosnąć i spadać w tym samym czasie, co cały rynek.
Z uwagi na to bardzo łatwo jest więc wypracować zyski w indywidualnym portfelu w czasie, gdy rośnie cała giełda i taki efekt nie będzie świadczył jeszcze o ponadprzeciętnych zdolnościach zarządzającego.
Dopiero sytuacja, w której dany portfel inwestycyjny jest w stanie wypracować większe zyski lub wygenerować niższe straty niż cały rynek oznaczałaby, że faktycznie przyczyniły się do tego unikalne umiejętności i aktywne zarządzanie portfelem przez inwestora.
Z drugiej strony strata w indywidualnym portfelu inwestycyjnym wynosząca, na przykład 10%, wcale nie musi oznaczać złego wyniku. W sytuacji, gdyby w porównywalnym okresie szeroki rynek spadł o 15%, to wyniki takiego pojedynczego portfela ciągle charakteryzowałyby się dodatnim poziomem Alpha +5.00.
Wykorzystanie wskaźnika Alpha pozwala więc ocenić czy dany portfel, fundusz lub aktywo zachowuje się lepiej niż rynek, bez względu na to czy badamy to w okresie wzrostów czy spadków. Często wskaźnik Alpha wykorzystywany jest w połączeniu ze wskaźnikiem Beta mówiącym o poziomie zmienności.