Panika bankowa, szturm na bank, (ang. bank run) to sytuacja, w której znaczna liczba klientów danego banku lub innej instytucji finansowej, obawiając się o swoje pieniądze, jednocześnie próbuje wycofać depozyty.

W miarę jak coraz więcej osób wycofuje swoje środki z banków lub innych instytucji finansowych, wzrasta prawdopodobieństwo zaistnienia samonakręcającej się machiny paniki, która skutkuje tym, że… jeszcze więcej osób próbuje wypłacić swoje pieniądze.

Konsekwencje paniki bankowej

W skrajnych przypadkach dochodzi do sytuacji, w której rezerwy bankowe przestają być wystarczające na pokrycie wszystkich zobowiązań. Banki zazwyczaj nie posiadają pełnego gotówkowego pokrycia wszystkich depozytów składanych w tychże instytucjach.

Środki deponowane przez klientów są bowiem wykorzystywane przez banki choćby na udzielanie pożyczek innym klientom i tylko część depozytu ma pokrycie w realnej gotówce.

Panika bankowa może być spowodowana niefortunnymi oświadczeniami przedstawiciela rządu, banku, systemu finansowego lub niepotwierdzoną plotką wywołującą strach o niewypłacalność systemu.

Ryzyko paniki bankowej zmniejsza się oczywiście wraz ze wzrostem wielkości rezerw utrzymywanych przez bank, ale mimo tego są nią zagrożone wszystkie instytucje czy nawet cały system bankowy.

Sposoby przeciwdziałania

W dzisiejszych czasach panika bankowa jest rzadkością. Jedną z form przeciwdziałania zjawisku paniki bankowej jest udzielenie przez bank centralny kredytu bankowi w opałach. Banki centralne działają wówczas jako kredytodawcy ostatniej instancji.

Inne środki służące zapobieganiu lub łagodzeniu skutków paniki bankowej to ratowanie przez rząd banków znajdujących się w trudnej sytuacji, nadzór i regulacja banków komercyjnych, rozwój systemów gwarantowania depozytów oraz uporządkowana likwidacja niewypłacalnych banków (sprzedaż banku w całości, utworzenie banku pomostowego oraz umorzenie lub konwersja zobowiązań).